با بیش از پنجاه سال حضور مستمر
آون آزمایشگاهی یکی از تجهیزات پرکاربرد در آزمایشگاه‌های تحقیقاتی و صنعتی است که با کنترل دما و توزیع یکنواخت حرارت، امکان انجام فرآیندهای مختلف را فراهم می سازد. از مهم‌‌ترین کاربردهای آن می توان به خشک کردن و حذف رطوبت از نمونه‌ها و شیشه آلات آزمایشگاهی اشاره کرد؛ فرآیندی که برای آماده سازی نمونه‌های بیولوژیکی، شیمیایی و محیطی بسیار ضروری است. علاوه بر این، آون در استریل کردن ابزارها و ظروف آزمایشگاهی نیز نقش مهمی دارد.
همچنین، در صنایع مختلف نیز از آون برای پخت حرارتی و تثبیت پوشش‌ها، چسب‌ها و رزین‌ها استفاده می شود و این ویژگی آن را به ابزاری بسیار مهم در حوزه‌های پلیمر تبدیل کرده است. اگر می‌خواهید در مورد آون آزمایشگاهی اطلاعات بیشتری بدست آورید در ادامه مطلب با ما همراه باشید.
آون آزمایشگاهی یکی از تجهیزات مهم در بسیاری از مراکز تحقیقاتی، پزشکی، داروسازی و صنعتی است که مزایای متعددی را برای کاربران خود فراهم میسازد. مهم‌‌ترین مزیت این دستگاه، کنترل دقیق دما و توزیع یکنواخت حرارت است که موجب می‌شود فرآیندهایی مانند خشک کردن نمونه‌ها، تبخیر حلال‌ها و استریل کردن ابزارها با بالا ترین دقت انجام شود. این ویژگی به محققان کمک می‌کند تا نتایج آزمایش‌های خود را با تکرارپذیری بالا و خطای کمتر به دست آورند.
یکی دیگر از مزایای دستگاه آون آزمایشگاهی، چند منظوره بودن آن است. این دستگاه میتواند در فرآیندهای گوناگونی مانند پخت حرارتی چسب‌ها و پوشش‌ها، آنیل کردن فلزات و شیشه برای کاهش تنش‌های داخلی، و حتی آماده سازی نمونه‌های بیولوژیکی مورد استفاده قرار گیرد. همین تنوع در کاربرد باعث شده که آون‌ها نه تنها در آزمایشگاه‌های آموزشی و دانشگاهی، بلکه در صنایع داروسازی، غذایی و الکترونیک نیز جایگاه ویژه‌ای پیدا کنند. همچنین، از نظر ایمنی و صرفه‌جویی در زمان بسیار کارآمد است. امکان استریل کردن ابزارها بدون نیاز به اتوکلاو و قابلیت تنظیم دما برای انواع فرآیندها، موجب می‌شود استفاده از آن ساده و مطمئن باشد.
انواع آون‌های آزمایشگاهی در مدل‌های مختلفی طراحی و تولید می‌شود تا متناسب با نوع آزمایش و نیاز هر کاربر عملکرد مناسبی داشته باشد.
در این مدل، گردش هوا به‌طور طبیعی و بدون استفاده از فن صورت می‌گیرد. به همین دلیل، تغییرات دما کمتر است و برای نمونه‌های حساس به جریان شدید هوا بسیار مناسب خواهد بود.
این نوع آون مجهز به فن داخلی است که هوا را در محفظه به گردش در می‌آورد. به دلیل توزیع یکنواخت‌‌تر دما، سرعت خشک شدن نمونه‌ها بیشتر بوده و برای کاربردهای تخصصی‌تر مانند استریل کردن یا آزمایش‌های تحقیقاتی پیشرفته به کار می‌رود.
این مدل آون در محیطی با فشار پایین کار می‌کند و امکان خشک کردن نمونه‌ها را در دماهای پایین تر فراهم میسازد. به همین دلیل برای مواد حساس به گرما مانند ترکیبات دارویی ایده‌آل است.
خرید آون آزمایشگاهی مناسب، نیازمند دقت و شناخت دقیق نیازهای فعالیت شماست. اولین قدم، تعیین محدوده دمایی مورد نیاز خواهد بود؛ آون باید قادر باشد دمای بالاتر از نیازهای فعلی شما را تأمین کرده و از حداقل دقت لازم برخوردار باشد. انتخاب آون با دقت ±۱ °C برای کاربردهای حساس توصیه می‌شود. سایز و حجم محفظه نیز باید متناسب با نمونه‌ها و فضای آزمایشگاه باشد. آون بزرگ‌تر از نیاز واقعی، باعث هدررفت انرژی و هزینه‌های اضافی می‌شود.
نکته دیگر، توزیع حرارتی یکنواخت (Heating Uniformity) است؛ نوع همرفت (طبیعی یا فن‌دار) و کنترل دما (مانند PID) تأثیر مستقیمی بر کیفیت عملکرد دارند.
برای انتخاب آون مناسب، توجه به نیازهای خاص آزمایشگاه، مانند دقت دمایی، ظرفیت، نوع کنترل دما و جنس محفظه، اهمیت دارد. در بازار ایران بسته به نوع، ظرفیت، برند و ویژگی‌های فنی متفاوت است. برای نمونه، قیمت آون آزمایشگاهی ساده با ظرفیت 35 لیتر و محفظه استیل دیجیتال در حدود 16,150,000 تومان قیمت دارند. مدل‌های پیشرفته‌تر مانند آون‌های فن‌دار با ظرفیت 55 لیتر و سیستم دیجیتال هوشمند، قیمتی در حدود 188,000,000 تومان دارند.
برای استفاده ایمن و مؤثر، ابتدا دستگاه را بر روی سطحی صاف و خشک در برابر حرارت قرار دهید و از اتصال آن به سیم سیار خودداری کنید. کابل دستگاه را به سوکت پشت آن متصل کرده و اطمینان حاصل کنید که به پریز ارت دار وصل شده است. سپس، کلید پاور را روشن کرده و تایمر را در حالت Bypass قرار دهید. دمای مورد نظر را با استفاده از ترموستات تنظیم کنید و پس از رسیدن به دمای مطلوب، تایمر را برای مدت زمان مورد نیاز تنظیم نمایید. با رعایت دستورالعمل کار با آون آزمایشگاهی می‌توان عمر دستگاه را افزایش داد.
برای نگهداری و سرویس آون، رعایت اصول نگهداری پیشگیرانه ضروری است. این اقدامات شامل تمیزکاری منظم، کالیبراسیون دما، تعویض منظم درزگیرها، بررسی عملکرد سیستم تهویه، و استفاده صحیح از دستگاه می‌شود. تمیزکاری منظم آون از تجمع ذرات و مواد آلاینده جلوگیری کرده و به عملکرد بهینه دستگاه کمک می‌کند. کالیبراسیون دما اطمینان از دقت اندازه‌گیری دما را فراهم می‌آورد.
همچنین، بررسی عملکرد سیستم تهویه نیز برای جلوگیری از افزایش دما و آسیب به دستگاه ضروری است. بنابراین، با رعایت نکات نحوه نگهداری و سرویس آون آزمایشگاهی می‌توان به عملکرد بهتر دستگاه کمک کرد.
